999 Games - Stenen Tijdperk

Intro

In Stone Age kruipen de spelers in de rol van een kleine stam in het stenen tijdperk die knokt om te overleven en zijn bestaan probeert te verbeteren door een beginnende akkerbouw en ontginning van grondstoffen, waarmee dan werktuigen voor de jacht en materiaal voor woningbouw geproduceerd worden.

Beschrijving

Een groot centraal spelbord toont een prehistorisch landschap en hierop is naast het uitgestalde voedsel en grondstoffen uitgestald (hout, baksteen, ijzer en goud) ook plaats voor gereedschappen, gebouwen en beschavingskaarten.
Je start in stone Age met een stam bestaande uit 5 personen en 12 voedsel in voorraad en een persoonlijk spelersbordje met speloverzicht, ook te gebruiken als aflegplaats voor gebouwen en ander spelmateriaal.

Het spel loopt over meerdere rondes tot er ofwel niet voldoende beschavingskaarten zijn ofwel een stapel gebouwen opgebruikt is.

Een spelronde bestaat uit 3 etappes:

1) inzetten van stamleden
Om de beurt, te beginnen met de startspeler zetten de spelers een voor een al hun stamleden in op de actievelden op het spelbord.

• om voedsel of grondstoffen te verzamelen: hout, baksteen, ijzer of goud
• op gebouwen of beschavingskaarten
• voor levensverbeteringen: gereedschappen, akkerbouw of gezinsuitbreiding.

Het aantal circels op een actieveld geeft aan hoeveel stamleden zich hier in totaal kunnen bevinden, dit kunnen afhankelijk van de locatie ook stamleden van verschillende stammen zijn.

2) handel drijven met de ingezette stamleden
De startspeler begint met handel te drijven met al zijn stamleden, de volgorde van handel drijven mag de speler zelf kiezen en na het handel drijven keren de stamleden terug naar het spelersbord.

• voedsel en grondstoffen: gooi met 1 dobbelsteen per ingezet stamlid en ontvang de gepaste hoeveelheid voedselfiche of grondstoffen:  1 voedsel per 2 geworpen dobbelsteenogen,  1 hout per 3 ogen, 1 baksteen per 4 ogen, 1 ijzer per 5 ogen en tot slot 1 goud per 6 geworpen dobbelsteenogen.
• gebouwen en beschavingskaarten: betaal de kostprijs in de gepaste hoeveelheid en soort grondstoffen en ontvang ofwel direct punten (gebouwen) of naast punten voor de slotwaardering ook nog een onmiddellijk voordeel (beschavingskaarten)
• gereedschap: het ingezette stamlid levert 1 nieuw gereedschap op, elke ronde 1x te gebruiken om bij een dobbelsteenworp 1 toe te voegen aan de worp.
• hut: de 2 hier ingezette stamleden hebben zich discreet teruggetrokken en produceren een extra stamlid, in te zetten vanaf de volgende ronde.
• Akker: het ingezette stamlid ploegt een akker die je onmiddellijk en permanent elke ronde 1 voedsel extra oplevert.

3) de stamleden te eten geven
In deze fase moet je al je stamleden (ook de meest recentste telg) te eten geven: elk stamlid verbruikt 1 voedsel. Heb je niet genoeg voedsel, dan moet je eerst al je voedsel afgeven en kan je nog grondstoffen omruilen voor voedsel in een verhouding 1 op 1. Heb je dan nog niet genoeg voedsel om al je stamleden te eten te geven, dan krijg je onmiddellijk 10 strafpunten aan je broek gesmeerd.

De startspeler wordt doorgegeven en een nieuwe ronde begint: beschavingskaarten worden aangevuld, eventueel nieuwe gebouwen omdraaien en  gebruikte gereedschappen terug initialiseren.

Als voldaan is aan een van de twee condities voor het einde van het spel, volgt er nog een slotwaardering:
Vooral de verzamelde beschavingskaarten kunnen nu nog veel extra punten opleveren, ofwel op zichzelf (verschillende cultuursymbolen) of in combinatie met verworven akkers, gereedschappen, gebouwen en/of stamleden.
Grondstoffen nog in voorraad leveren elk ook nog 1 puntje op.

Commentaar

De naam Hans im Gluck staat meestal wel garant voor kwaliteitsvolle en goede spellen, en ook nu weer worden we niet teleurgesteld. Prima spelmateriaal, vlot speelbaar, korte leercurve en vooral een hoog herspeelbaarheidsgehalte. 
Een tweede plaats bij de Deutscher Spiele Preis 2008 (net na Agricola) en een nominatie bij Spiel des Jahres 2008 bevestigen alleen maar het topniveau.

Als ontwikkelingsspel heeft Stone Age natuurlijk dezelfde elementen die ook terug te vinden zijn in Caylus, Agricola, Kingsburg of de Kathedraal: inzetten van mannetjes op een beperkt aantal locaties om grondstoffen te verzamelen of een of andere taak toe te bedelen. Groot verschil is de beperktere mate van complexiteit (veel minder actiemogelijkheden) en de geluksfactor (dobbelstenen) waardoor Stone Age een groter publiek kan aanspreken en in vervoering kan brengen.

De geluksfactor door de dobbelstenen blijft wel onder controle doordat enerzijds met wat gereedschap slechte dobbelsteenworpen ietwat aangepast kunnen worden. En anderzijds, er wordt ook flink wat afgedobbeld in dit spel, zodat alle spelers al wel eens een moment van euforie of pech onder ogen zullen moeten zien. 

Verlies de slotwaardering niet uit het oog. Beschavingskaarten zijn wel degelijk belangrijk en maken meer dan eens het verschil bij de slotwaardering. Hou daarom goed in de gaten welke beschavingskaarten andere spelers verzamelen. Het is Soms beter iemand te blokkeren door een beschavingskaart voor zijn neus weg te kapen, zelfs als jer op dat moment niets mee kan doen, of door hem te onthouden van  grondstoffen of  gebouwen.  

Een veel besproken en zogezegd “broken” tacktiek die op het web de ronde doet, is de verhongertacktiek; speel nooit op voedsel en neem elke ronde 10 strafpunten, concentreer dan op grondstoffen voor gebouwen en beschavingskaarten om je puntenverlies hopelijk goed te maken.

 
Stenen Tijdperk is de Nederlandse editie door 999 Games van Stone Age en een van de toppers van het afgelopen jaar.
Een grote kosmetische verbetering van Stenen Tijdperk is dat de doos van de Nederlandse editie een beetje hoger is dan die van de Duitse versie van Hans im Gluck, waardoor het spelmateriaal niet meer de speldoos doet opbollen en scheuren bij het stapelen. Dit maakt het lange wachten op de Nederlandse versie toch een beetje goed.