Het bordspel Carcassonne behoort volgens mij tot een van de populairdere gezelschapsspellen in Nederland.

Waarom ik dat denk?

Omdat 999Games er ondertussen meer dan 15 uitbreidingen voor heeft uitgebracht (en dan heb ik het nog niet eens over de op zichzelf staande varianten!).

Dat brengt echter ook een vraag met zich mee…

Want als je een Carcassonne uitbreiding wil kopen, welke moet je dan kopen?

In dit blog beschrijf ik welke grote Carcassonne uitbreidingen er zoal op de markt zijn en wanneer je het beste voor welke uitbreiding kunt kiezen.

Als je dit blog leest, dan heb je waarschijnlijk het basisspel van Carcassonne al. Daar ga ik dan ook niet op in. Waar ik wel op in ga is het volgende:

1. Carcassonne Uitbreidingen: een Overzicht
2. Welke Carcassonne Uitbreiding moet je kopen?
3. Welke Carcassonne Uitbreiding vind ik het beste?

1. Carcassonne Uitbreidingen: een Overzicht

Hieronder vind je in chronologische volgorde een overzicht van de verschillende uitbreidingen van Carcassonne. Per uitbreiding beschrijf ik kort hoe deze werkt.

Belangrijk: Vanaf januari 2016 is 999Games begonnen met het uitbrengen van Carcassonne spellen in een nieuwe stijl. Zowel het basisspel als bestaande uitbreidingen zullen uiteindelijk in een nieuw jasje worden uitgebracht. De achterkant van landtegels van oude en nieuwe versies zijn gelijk, waardoor je nieuwe en oude versies dus gewoon met elkaar kunt combineren.

Nieuwe Carcassonne uitbreidingen zullen alleen nog maar in de vernieuwde stijl worden uitgebracht. Uiteindelijk zullen de oude uitbreidingen er dus uitgaan. Daarom kan het zo zijn dat afbeeldingen in dit blog niet meer overeenkomen.

Carcassonne: De Uitbreiding (2002)

De allereerste uitbreiding voor Carcassonne heet, simpelweg, De Uitbreiding. Toepasselijk voor een eerste naam, maar gezien het feit dat er nog zoveel volgden, was het misschien handiger geweest om deze Herbergen en Kathedralen te noemen. In het buitenland hebben ze dat wel gedaan.

Anyway, het belangrijkste element om scores te beïnvloeden zit namelijk in de Herbergen en Kathedralen. Herbergen liggen langs wegen en maken dat je 2x zoveel punten kunt halen voor een afgemaakte weg. Kathedralen plaats je in steden en zorgen dat het aantal punten met x3 wordt gedaan.

Maar… is de weg of de stad niet af en is een tegel met een van bovenstaande bouwwerken onderdeel van het geheel? Dan krijg je 0 punten.

Met deze Carcassonne uitbreiding krijg je:

• 18 nieuwe landschapstegels;
• per kleur een extra grote horige die voor 2 horigen telt;
• én een zakje met een grijze kleur horigen zodat je het spel met 6 spelers kunt spelen.

Carcassonne: Kooplieden en Bouwmeesters (2003)

Een jaar na de eerste Carcassonne uitbreiding volgde de tweede. Carcassonne: Kooplieden en Bouwmeesters.

In deze uitbreiding kun je extra punten verdienen met de handelswaren Doeken, Graan of Wijn. Als je een stad afbouwt (van jou of een ander!) waar handelswaren in liggen, dan krijg jij hier de betreffende handelswaren voor. De meerderheid van een handelswaar levert je aan het einde van het spel nog eens 10 punten per handelswaar op.

Een andere manier om het aantal punten te beïnvloeden is het Varken. Waar je normaal 3 punten krijgt per stad in een weide, krijg je daar 4 punten voor als het Varken in diezelfde weide staat.

Tot slot kun je de Bouwmeester plaatsen op één van je bouwwerken (dit geldt dus ook voor straten). Leg je een tegel aan het bouwwerk waar de Bouwmeester op staat? Dan mag je nog een tegel trekken (max. 1 keer).

In deze uitbreiding zitten:

• 24 nieuwe landschapstegels;
• per kleur: een houten Bouwmeester;
• per kleur: een houten Varken;
• en 20 Handelswaren-fiches (9 wijn, 6 graan 5 doek).

Carcassonne: De Draak, de Fee en de Jonkvrouw (2005)

Met deze Carcassonne uitbreiding komen voor het eerst mythische wezens in het spel: De Draak en de Fee.

Er zijn 2 toevoegingen aan dit spel waarmee je punten kunt scoren.

De eerste is de Fee. Met haar scoor je punten (1) als je beurt begint en de Fee op eenzelfde tegel als een van je horigen staat en (2) als je iets afbouwt waar de Fee ook op staat. In het eerste geval krijg je 1 punt, in het laatste geval 3 punten. Je mag de Fee in je beurt verplaatsen als je geen horige plaatst.

De tweede manier om punten te verdienen is door een landschapstegel te trekken met een magisch symbool erop. In dit geval mag je een horige op elk willekeurige, onbebouwde en onbemande tegel plaatsen op het bord. Zo kun je dus snel een stad of straat innemen waar nog niemand van profiteert.

Maar genoeg over punten scoren… tijd om ze weg te nemen. En dat is waar de Draak en de Jonkvrouw in het spel komen. De Draak verplaatst zich, na het trekken van een landschapstegel met Drakensymbool, 6 plaatsen over het bord en verslindt elke horige op zijn pad. Door een landschapstegel met Jonkvrouw aan een stad te leggen, mag je ook een horige uit die stad van het bord halen. Deze twee spel-elementen zorgen er dus voor dat je punten kunt gaan mislopen!

In deze Carcassonne uitbreiding zitten:

• 30 nieuwe landschapstegels;
• een houten Fee;
• en een houten Draak.

Carcassonne: De Toren (2006)

De Toren was de eerste Carcassonne expansie waarbij geen spel-element werd toegevoegd om extra punten te halen.

Wel heeft het, net als De Draak, de Fee en de Jonkvrouw, een element waarmee je horigen van het bord kunt halen. En dat doe je door ze gevangen te nemen met een Toren!

Je mag elke beurt een stukje toren bouwen op een landschapstegel met de plek voor een toren. Zodra ergens een toren staat, neemt deze kruislings (horizontaal en verticaal) horigen van de tegenstander gevangen die op het bord staan. Is de toren 1 blokje hoog? Dan is de reikwijdte 1 tegel. Met elk blokje wordt de reikwijdte ook 1 tegel langer.

Om te zorgen dat een toren geen horigen meer gevangen kan nemen, kun je een horige van jezelf op de toren plaatsen. Daarmee raakt de toren buiten werking.

Als spelers horigen van elkaar gevangen hebben genomen worden deze weer omgewisseld.

In de doos van deze Carcassonne uitbreiding vind je:

• 18 nieuwe landschapstegels;
• 30 houten toren-onderdelen;
• en een kartonnen toren die je kunt gebruiken om landschapstegels in te plaatsen.

Carcassonne: Burgemeesters en Abdijen (2007)

Na een Carcassonne uitbreiding zonder extra mogelijkheden om punten te scoren kwam snel genoeg weer een nieuwe expansie met mogelijkheden in overvloed: Burgemeesters en Abdijen.

Elke speler krijgt 1 speciale landschapstegel met een Abdij erop. Deze kun je eenmalig gebruiken om een open plek dicht te leggen. Voorwaarde is wel dat de open plek kruislings is omringd door andere landschapstegels. Op deze manier kun je bouwwerken alsnog afmaken, punten verdienen en horigen terugkrijgen.

De Burgemeester plaats je in een stad en zodra de stad af is, telt de Burgemeester voor hetzelfde aantal horigen als dat er schildjes in de stad zitten. Bij 0 schildjes betekent dat dus ook 0 horigen…

Heb je een Wagen op een bouwwerk staan en maak je het bouwwerk af? Dan mag je met de Wagen naar een aangrenzend, onbemand en onafgemaakt bouwwerk rollen. Hiermee heb je direct 1 horige in of op dat bouwwerk staan.

Tot slot is er nog de Boerderij. Als je een Boerderij in een weide plaatst, dan gaan alle boeren terug naar de betreffende speler (ze krijgen er nog wel punten voor). Maar elke stad in deze weide levert je nu aan het einde van het spel 4 punten op in plaats van 3.

Je krijgt veel nieuw spelmateriaal bij deze Carcassonne uitbreiding:

• 12 nieuwe landschapstegels;
• 6 tegels met een abdij;
• 6 houten Burgemeesters;
• 6 houten Wagens;
• en 6 houten Boerderijen.

Carcassonne: De Graaf, Koning en Consorten (2008)

De Carcassonne uitbreiding “De Graaf, Koning en Consorten” bestaat uit 4 eerder uitgebrachte kleine uitbreidingen. Dat zijn:

1. De Graaf van Carcassonne
2. De Rivier II
3. Koning & Roofridder
4. Cultusplaatsen en Ketters

Bij De Graaf van Carcassonne krijg je een stad van 4 bij 3 tegels (die je tevens als Startopstelling kunt gebruiken) en de Graaf. De stad is opgedeeld in 4 districten: kasteel, markt, smederij en kathedraal. Deze districten zijn verbonden met respectievelijk steden, weiden, wegen en kloosters.

Als je een bouwwerk afbouwt van iemand anders en er géén punten voor krijgt, dan mag je een horige op 1 van de 4 districten plaatsen. Stel je kiest de smederij. Dan mag jij deze horige later als er een grote weg wordt afgebouwd mee laten doen als horigen op die weg. Zo kun je dus mee profiteren van punten of zelfs een meerderheid halen. De Graaf wandelt in feite door zijn stad. Staat hij in bovenstaande situatie naast jou in het district? Dan mag je de horige niet inzetten.

De Rivier II is een vernieuwde versie van De Rivier uit De Uitbreiding (de eerste uitbreiding van Carcassonne). Met De Rivier II heb je een splitsing in de rivier, een herbergtegel, een tegel met varkens (elke stad levert 4 punten op in deze weide) en een tegel met een vulkaan (voor de Draak). Je hoeft deze extra invloeden natuurlijk niet te gebruiken.

De speler die als laatste de grootste stad heeft afgebouwd krijgt de Tegel van de Koning. Deze tegel levert aan het einde van het spel 1 extra punt op voor elke afgebouwde stad. Ditzelfde geldt voor de Tegel van de Roofridder, maar dan bij wegen.

Tot slot zijn er de Cultusplaatsen en Ketters. Dit zijn eigenlijk niets anders dan Kloosters uit het originele basisspel. Maar zodra een Klooster en Cultusplaats naast elkaar komen te liggen, gaan de punten naar de speler die als eerste zijn Klooster of Cultusplaats heeft dicht gebouwd. De andere speler krijgt niets.

Ondanks dat het 4 kleine uitbreidingen zijn, krijg je best veel met de Carcassonne Uitbreiding:

• 12 landschapstegels voor de stad;
• 12 landschapstegels voor De Rivier II;
• 5 landschapstegels met cultusplaatsen;
• 5 nieuwe landschapstegels;
• 1 tegel voor De Koning;
• 1 tegel voor De Roofridder;
• en 1 houten Graaf

Carcassonne: De Katapult (2008)

Deze Carcassonne uitbreiding is de eerste uitbreiding die een behendigheidsfactor in het spel brengt: de Katapult.

Trek je een landschapstegel met festival-symbool? Dan mag je 1 van de 4 Katapult spelletjes kiezen. That’s it.

De spelletjes in het kort:

1. Knock-Out = Horigen van het bord schieten.
2. Verleiding = Dichtbij Horigen op het bord schieten en omwisselen.
3. Mikken op een Doel = Een speciaal doelwit raken.
4. Vangen = Fiches proberen te vangen.

Afhankelijk van het spelletje kun je door te winnen extra punten verdienen of horigen van het bord halen.

Bij deze Carcassonne expansie krijg je:

• 12 nieuwe landschapstegels;
• 1 houten Katapult met kartonnen ‘landingsbaan’;
• 6 groene katapult-fiches;
• 6 roze katapult-fiches;
• 6 gele katapult-fiches;
• en 6 blauwe katapult-fiches.

Carcassonne: Bruggen, Burchten en Bazaars (2010)

Het meest spraakmakende onderdeel van deze Carcassonne uitbreiding zijn de Bazaars.

Trek je een landschapstegel met een Bazaar-symbool erop? Dan open je de markt en worden er net zoveel tegels geveild als dat er spelers meedoen. Elke speler krijgt (of koopt) uiteindelijk dus een extra landschapstegel. Hoe krijg je deze landschapstegels? Door te bieden met punten! Je mag overigens maar 1 bod uitbrengen, denk dus goed na over hoeveel je biedt.

Bouw je een stad af van slechts 2 stadsdelen? Dan kun je ervoor kiezen om hier een Burcht van te maken. Je krijgt dan geen punten voor de afgemaakte (kleine) stad, maar wel voor het eerst volgende bouwwerk dat wordt afgerond en zich direct naast de tegels met de Burcht bevindt. Als je de regels aanhoudt dat je 2 punten krijgt voor een afgemaakte stad bestaande uit 2 stadsdelen, dan is dit geen probleem. Als je de regels aanhoudt dat je 4 punten krijgt, dan zou je er nog op achteruit kunnen gaan!

Tot slot kun je met Bruggen over objecten heen bouwen en zo de wegen die je bezit langer maken.

Al met al zit in deze Carcassonne Uitbreiding:

• 12 nieuwe landschapstegels;
• 12 Burchten-fiches;
• en 12 houten Bruggen.

Carcassonne: Schapen en Heuvels (2014)

Bij deze Carcassonne uitbreiding zitten 3 nieuwe elementen die het spel beïnvloeden.

De eerste zijn Schapen en Herders. Door een weide uit te breiden waar een Herder van jou in staat, mag je uit een geblindeerd zakje een schapenfiche halen ter waarde van 1, 2, 3 of 4 punten.

Deze punten krijg je echter niet direct. Pas als je een landschapstegel aan deze weide legt en géén nieuwe schapenfiches pakt, dan mag je de schapen in jouw weide terug in het zakje doen en de punten innen.

Trek je vóórdat je de punten hebt geïnd een Wolvenfiche? Dan ben je al die schapen in de weide kwijt, en dus ook die punten.

Het tweede nieuwe element zijn de Heuvels. Als je een tegel met Heuvel-symbool trekt, dan mag je deze ophogen met een blinde tegel van de trekstapel. Zet jij een horige in een bouwwerk op deze heuvel? Dan heb jij, als dit bouwwerk wordt afgemaakt, bij een gelijkspel toch altijd de meerderheid.

And last but not least: Wijngaarden. Normaal gesproken levert elk veld naast een klooster 1 punt op. Een Wijngaard naast een klooster levert 3 punten op!

Wat zit er zoal in deze doos?

• 18 nieuwe landschapstegels;
• 18 schapen-fiches;
• 2 wolven-fiches;
• 1 wit zakje voor de fiches;
• 6 houten Herders.